جلد 74 اردوگاه 20 تکریت
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 74
عنوان فرعي: اردوگاه 20 تکریت
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ مخانیک‌بابایی، افسانه ـ سابقی، سمیراـ رستمی، مریم
صفحه‌آرايي: حنفی، فریناز
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ ملکی، لیلا ـ شریف‌خضری، فهیمه ـ رضایی، سارا ـ رضایی، زهره ـ امیدبخش، صدیقه ـ مهرنام، سحر
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 1098
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 1116 صفحه، فصل‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه، معرفی برخی از چهره‌های شاخص و معروف اردوگاه، شهدا و متوفیان اردوگاه، تقویم اردوگاهی، آلبوم اردوگاهی و فهرست محققان، کارشناسان و منابع اردوگاه 20 تکریت را مورد بررسی قرار می‌دهد.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 2/1368 تأسیس ـ 26/6/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: عودسیمین، نعیمه‌سادات
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
ابوترابی‌گودرزی، محمدرضا ـ اکبری، صدری ـ امیرتیموری، رضا ـ ایلکا، حمیدرضا ـ پایدار، هوشنگ ـ پوراسماعیل، حسنعلی ـ پوریا(چاهه)، حسن ـ تراب‌‌پرهیز، رضا ـ ترکمن، سیروس ـ تقوی‌اقدم، سیدمحمدحسین ـ جنانی (بهشتی‌پور)، علیرضا(محمد) ـ جوان‌زاده‌ملک‌آبادی، حیدر ـ جهانی‌زاده، حمیدرضا ـ حسن‌زاده، علی ـ حسین‌زاده، مصطفی ـ حسینی، ساسان ـ درویش‌مسلک، علیرضا ـ دهنوی، احمد ـ رستگارمقدم، ابوالفضل ـ رسولی، خورشید ـ رشیدی، حسین ـ رنجبرزاده، رضا ـ روستایی، محمدصادق ـ روشنی‌پور، عباسعلی ـ زارع، محمدعلی ـ زحمتکش، داوود ـ سالاریان، شمس‌الدین ـ سبحانی، سعید ـ سولقانی، سعید ـ سیتانی، خیرالله ـ شعبانی، علی ـ شکری، سلیمان ـ شهسواری، علی ـ شیاسی، حمیدرضا ـ صادقیان، علی ـ عبداللهی، سیدباقر ـ عزیزآبادی، علی ـ عسگری، حسین ـ علوی، سیدمحسن ـ فرازی‌نیا، حمید ـ فرحانی، علی ـ فرهادپور، عبدالخالق ـ کاظمی، علی ـ کوهکن، الیاس ـ گلزارپورصادقی، سیدعباس ـ لطفی، سهراب ـ ماندگاری، عباسعلی ـ مبارکی‌نژاد، شهرام ـ مجدی، آرمین ـ محمدی‌آدرگانی، رسول ـ محمدی‌سلیمانی، تاجعلی ـ محمدخانی، علیرضا ـ مطهری، محمد ـ مظاهری، منصور ـ معروفی، حسین ـ مقصودی، مراد ـ منصوری، غلامرضا ـ موسوی، سیدفاضل ـ موسوی، سیداصغر ـ مهرپور، سعید ـ میرداماد، سیدجلال ـ میرزاکوچکی، محمدرضا ـ میرگلی، سعید ـ نجاتی، ذات‌الله ـ نیک‌نژاد، صادق ـ نیکوکاران، حسین.
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 20 تکریت»
اردوگاه 20 تکریت در اردیبهشت‌ماه 1368 با ورود 800 تن از اسرای اردوگاه 17 نهروان، تأسیس شد. این اردوگاه، یکی از اردوگاه‌های مفقودین بود که در استان صلاح‌الدین و شهر تکریت قرار داشت که براساس شماره‌گذاری ارتش بعث، 20 تکریت نام‌گذاری شد. درواقع این اردوگاه آخرین اردوگاه واقع شده در شهر تکریت بود. اردوگاه 20 تکریت حدود 1400 اسیر را در خود جای داده بود که حدود 800 تن از آنها بعد از شناسایی اردوگاه 17 نهروان، توسط نمایندگان کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ وارد این اردوگاه شده و در قسمت اول اردوگاه (20 الف) ساکن شدند. بیشتر اسرای این اردوگاه طی تک‌های دشمن در تاریخ 21/4/1367 و 31/4/1367 به اسارت نیروهای بعثی درآمده بودند که این اسرا از لشکرهای 41 ثارالله، گردان 415 کرمان، زرهی قزوین، 81 باختران، هوابرد شیراز و… بودند که در همه آسایشگاه‌ها به‌صورت پراکنده حضور داشتند. چند ماه پس از اسکان اسرای اردوگاه 20 تکریت در قسمت الف اردوگاه، قسمت دیگر اردوگاه توسط اسرای 20 الف مرتب و بازسازی شد. سپس در دی‌ماه 1368 حدود 600 اسیر از اردوگاه 16 تکریت به این اردوگاه منتقل شده و قسمت 20 ب را تشکیل دادند و تعداد اسرای اردوگاه 20 تکریت به 1400 تن رسید. بیشتر اسرای 20 ب طی تک‌های دشمن در تاریخ 31/4/1367 و 21/4/1367 و عده‌ای در عملیات مرصاد و همچنین در عملیات‌های شناسایی به اسارت نیروهای بعثی درآمده بودند که بیشتر آنها از لشکرهای 41 ثارالله، گردان 415 کرمان، زرهی قزوین، 81 باختران، هوابرد شیراز، 77 ثامن‌الائمه، تیپ 75 ظفر و… بودند. این اردوگاه ارشد کل ایرانی نداشت و ارشدهای متعددی آسایشگاه‌های این اردوگاه را اداره می‌کردند. فرماندهان بعثی این اردوگاه نیز ستوان حسن و سروان حسین بودند. یکی از وقایع مهم این اردوگاه که در شهریورماه 1369 اتفاق افتاد، کشته شدن یکی از اسرای خودفروخته توسط دو تن از اسرا بود؛ بدین‌ترتیب که سعید زندی و خداداد نصرت‌زهی با برنامه‌ریزی و هماهنگی سلیمان شکری، شاهرگ اسیر خودفروخته را مجازات کردند. پس از این ماجرا، بعثي‌ها این افراد را به‌شدت مورد آزار و اذیت قرار داده و سپس به منظور تشکیل دادگاه، آنها را به استخبارات بغداد منتقل کردند. تبادل اسرای این اردوگاه که جزو مفقودین بودند و تا لحظه تبادل مورد بازدید و ثبت‌نام نمایندگان کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ قرار نگرفته بودند، از تاریخ 19/6/1369 آغاز شد و تا تاریخ 26/6/1369 ادامه یافت و بدین‌ترتیب بود که اردوگاه 20 تکریت در تاریخ ذکر شده تخلیه و منحل شد.