جلد 30 اردوگاه 3 ج موصل «شصتوهفتیها»
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 30
عنوان فرعي: اردوگاه 3 ج موصل «شصتوهفتیها»
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده ـ مخانیک‌بابایی، افسانه ـ حسنی، هاله ـ رستمی، مریم
صفحه‌آرايي: رستمی، مریم
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ حقیری، لیلا ـ ملکی، لیلا ـ رضایی، سارا ـ رضایی، زهره
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 666
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 964 صفحه، 12 فصل تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه، معرفی برخی از چهره‌های شاخص و معروف اردوگاه، شهدا و متوفیان اردوگاه، تقویم اردوگاهی، آلبوم اردوگاهی و فهرست محققان،کارشناسان و منابع اردوگاه 3 ج موصل را مورد بررسی قرار می‌دهد.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 25/4/1367 تأسیس ـ 30/5/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: محمدی، محبوبه ـ علیان، زهرا ـ منصوری‌آریا، زهرا ـ شیخی، مرضیه
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
ابراهیم‌پور، ناصر ـ ارغون، اکبر ـ ارفع‌جا، امیر ـ اژدرنیا، فریدون ـ اسماعیل‌بگلوفرد، علی‌اکبر ـ افشار، علی ـ اعظم‌پور، هدایت‌الله ـ الیاسی، محمد ـ ایزد، مسعود ـ تقوی، محمدرضا ـ تمدنی، سیدمحمد ـ جهانگیری، ولی‌الله ـ حاجی‌سفنجانی، ناصر ـ دالوند، یدالله ـ رمضانی‌تهرانی‌فرد، علیرضا ـ رحمانی، سیدعطا ـ رضایی‌پور، پرویز ـ زارع، هاشم ـ شفیعی، امیرمنصور ـ طالقانی‌نژاد، مرتضی ـ علیقلی‌قادر، بخشعلی ـ علیرضایی، احمد ـ علیزاده، مهدی ـ علیشاهی، مهرداد ـ فرشخواهی، صمد ـ کاظمی، ناصر ـ کاکاوند، منصور ـ کشتکار‌باقری، محمدعلی ـ گزلو، خسرو ـ گنجی، اردشیر ـ گودرزی، جهانگیر ـ موسی‌دوست، خسرو ـ محبی‌کلهری، اسماعیل ـ مکانی، علی ـ ممقانی، محمد ـ نبی‌زاده، بخشعلی ـ نصراللهی، تقی ـ نظری، سیامک
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 3ج موصل»
اردوگاه 3 ج موصل در تاریخ 25/4/1367 با ورود 1000 اسیر جدید تک‌های عراق در ماه آخر جنگ، تأسیس شد. این مقطع به این علت که سومین مقطع از این اردوگاه بود با نام اردوگاه 3ج موصل معرفی شده است.
اسرای این اردوگاه از لشکرهای 21 حمزه و 77 مشهد بودند که در تاریخ 21/4/1367 به اسارت نیروهای بعثی درآمدند و اکثر آنها ارتشی بودند.
این اردوگاه دارای دو دوره فرماندهی ایرانی به ارشدی رضا.ق و سیدعطا رحمانی بود و رهبری معنوی اسرا را نیز موسی پورحاجی برعهده داشت.
اردوگاه 3ج موصل دارای دو فرمانده بعثی به نام‌های عامر و عبدالخالق در دوره‌های مختلف فرماندهی بود.
هرچند که اسرای این اردوگاه در اواخر جنگ به اسارت درآمدند اما همواره در مقابل بعثی‌ها ایستادگی می‌کردند از مهم‌ترین وقایع این اردوگاه می‌توان به حضور سازمان منافقین در این اردوگاه و اقدام به جذب نیرو از بین اسرا، ضرب و شتم و شکنجه اسرا به علت پیداشدن روزنامه‌ای با عکس صدام در دستشویی، عزاداری اسرا به مناسبت ایام محرم و شکنجه و ضرب و شتم شدید توسط بعثی‌ها و کتک‌زدن جاسوسان توسط دیگر اسرا اشاره کرد.
این اردوگاه همزمان با شروع تبادل در تاریخ 30/5/1369 و خروج اسرا از این اردوگاه منحل شد.