جلد 69 اردوگاه 17 نهروان «مفقودین»
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 69
عنوان فرعي: اردوگاه 17 نهروان «مفقودین»
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده ـ مخانیک‌بابایی، افسانه ـ حسنی، هاله ـ سابقی، سمیرا ـ رستمی، مریم
صفحه‌آرايي: میرزایی، اعظم
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ ملکی، لیلا ـ شریف‌خضری، فهیمه ـ امیدبخش، صدیقه ـ حقگو، فاطمه
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 996
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 972 صفحه، فصل‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه، معرفی برخی از چهره‌های شاخص و معروف اردوگاه، شهدا و متوفیان اردوگاه، تقویم اردوگاهی، آلبوم اردوگاهی و فهرست محققان، کارشناسان و منابع اردوگاه 17 نهروان را مورد بررسی قرار می‌دهد.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 5/1367 تأسیس ـ 5/2/1368 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: عودسیمین، نعیمه‌سادات
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آذری، احمد ـ اطمینانی، عباس ـ امیرتیموری، رضا ـ انصاری، محمدحسن ـ انگاشته، امیر ـ بزاز، زمان ـ پارسایی، محمدمهدی ـ پوراسماعیل، حسن‌علی ـ پورجادی، رضا ـ پوریا، حسن ـ ترکمن، سیروس ـ تقوی‌اقدم، سیدمحمدحسین ـ جعفری، اکبر ـ جمالی، محمد ـ جنانی (بهشتی‌پور)، علیرضا (محمد) ـ جهانی‌زاده، حمیدرضا ـ چتروز، دوشنبه ـ حاج‌علی‌اکبری‌حافظ‌آبادی، علی ـ حسین‌زاده، مصطفی ـ حیدرآبادی‌پور، محمدرضا ـ دالوند، بیژن ـ دهقانی، علی‌اصغر ـ رحیمیان، علی‌اکبر ـ رستگارمقدم، ابوالفضل ـ رشیدی، حسین ـ روشنی‌پور، عباسعلی ـ سولقانی، سعید ـ شرفی، محمد ـ شکری، سلیمان ـ شهسواری، علی ـ عبداللهی، سیدباقر ـ عزیز‌آبادی، علی ـ علوی، سیدمحسن ـ غلامی‌نژاد، نجف ـ فارسی، محب‌علی ـ فرازی‌نیا، حمید ـ فرحانی، علی ـ فصیحی، فرهاد ـ کاظمی، علی ـ کاظمی، محمدرضا ـ ماندگاری، عباسعلی ـ محمدی، مصطفی ـ محمدی‌آدرگانی، رسول ـ محمدی‌سلیمانی، تاجعلی ـ محمودی، محمد ـ مطهری، محمد ـ منصوری، غلامرضا ـ موسوی، سیدفاضل ـ میرجمال، سیدسعید ـ میرحسینی‌پلت‌کله، سیدمهدی ـ میرداماد، سیدجلال ـ میرگلی، سعید.
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 17 نهروان»
اردوگاه 17 نهروان در مردادماه 1367 با ورود 3000 تن از اسرا تأسیس شد. منطقه نهروان در نزدیکی شهر بغداد قرار دارد که جنگ معروف «خوارج» نیز در این منطقه روی داده بود. این منطقه به علت واقع شدن بین دو رود دجله و فرات، نهروان نامیده شده است. اردوگاه نهروان پادگانی بود که برای استقرار عده‌ای از اسرای مفقودی درنظر گرفته شده بود. بیشتر اسرای اردوگاه 17 نهروان طی تک‌های دشمن در تاریخ 21/4/1367 و 31/4/1367 به اسارت درآمده و تعداد زیادی از آنها از پرسنل لشکر 41 ثارالله گردان 415 کرمان بودند که به‌صورت گردانی اسیر شده بودند. عده‌ای نیز از لشکر زرهی قزوین، 81 باختران، هوابرد شیراز، 88 زاهدان و … بودند.
این اردوگاه ارشد کل نداشت و ارشدهای متعددی آسایشگاه‌های این اردوگاه را اداره می‌کردند. ستوان 2 کریم و ستوان 1 حسن نیز فرماندهان بعثی اردوگاه بودند. از وقایع مهم این اردوگاه برگزاری مراسم افطاری از سوی بعثی‌ها در اردیبهشت‌ماه 1368 بود. بدین‌ترتیب که فرمانده اردوگاه از افراد شاخص هریک از آسایشگاه‌ها که از قبل شناسایی شده بودند با افطاری مفصلی پذیرایی کرد.
اردوگاه نهروان در تاریخ 5/2/1368 به علت شناسایی، تخلیه و منحل شد و اسرای آن بین اردوگاه‌های دیگر تکریت تقسیم شدند. 800 تن از اسرا به اردوگاه 20 تکریت، 1200 تن به اردوگاه 16 تکریت و 1000 تن نیز به اردوگاه 18 (بعقوبه) منتقل شدند. البته علت انحلال این اردوگاه در اظهارات برخی از آزادگان، وجود زندان‌های سیاسی عراق در کنار این اردوگاه و رفت و آمد خانواده‌ها برای ملاقات و همچنین عدم کنترل اسرا از سوی بعثی‌ها ذکر شده است.