جلد 67 اردوگاه 17 تکریت «مخربین» 1
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 67
عنوان فرعي: اردوگاه 17 تکریت «مخربین» I (دفتر اول)
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده
صفحه‌آرايي: رستمی‌نخعی، فاطمه
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ ملکی، لیلا ـ رضایی، سارا
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 519
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 1000 صفحه، 7 فصل اول اردوگاه 17 تکریت با نام‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه را مورد بررسی قرار می‌دهد و ادامه مطالب مربوط به اردوگاه در جلد 68 بررسی شده است.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 4/1368 تأسیس ـ 6/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: فیاضی‌پارچین‌پارچین، ملیحه ـ محمدی، محبوبه ـ عبدالوهابی، بتول ـ شیرمحمدی، سکینه
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آذرمی، ابوالقاسم ـ آصفی، خسرو ـ احمدی‌نیا، علیرضا ـ ارقند، ابوالفضل ـ اسکندری، حسین ـ اسماعیلی، مفید ـ اسلامی، حسین ـ اعلایی، فرهاد ـ امجدیان، باقر ـ انجیدانی، حسن ـ بهزادی، نعمت‌الله ـ بنی‌هاشمی، سیدحبیب‌الله ـ توتونچیان، مهدی ـ جابری، مهدی ـ جهانبخش، محمود ـ حاج‌نصرالله‌مفرد، سعید ـ حسن‌پور، علی ـ حسینی‌شیطوری، سیدعلی ـ خاموشی، سیدحسن ـ خرم، ناصر ـ خلیل‌پور، حسن ـ زبرجدی، حسن ـ سجاده‌چی، عارف ـ سروعلی، آیت‌الله ـ سیدحسن‌تهرانی، سیدمهدی ـ سیف‌اللهی، علی ـ شاهین، عبدالحسین ـ شیرزادخانی، مرتضی ـ طاهری، علی ـ ظفر، محمدرضا ـ عالی، مهدی ـ عاملی، هاشم ـ عباس‌نژاد، جعفر ـ عرفانی، علی‌اکبر ـ علی‌عسگری، مهدی ـ عسگری، نصرالله ـ عظیمی، علی‌مردان ـ غفاری، حسین ـ فتحی، حسین ـ فردوسی، نورالله ـ قانع، محمدحسن ـ قلیچ‌خانی، اسماعیل ـ کائینی، محمدرضا ـ کریمیان‌مفرد، داوود ـ کندری، صفر ـ مال‌امیر، کرمعلی ـ مجاهدی، محمد ـ محمودی‌مظفر، علیرضا ـ مسکار، مجتبی ـ معصوم، حبیب‌الله ـ موسوی، سیداحمد ـ مومنی، محمد ـ میرزازاده‌حسینی، سیدرضا ـ میرزایی، حمید ـ ناصری (حنیفر)، کاظم ـ نبوی، سیدمرتضی ـ نصیری، ابراهیم ـ نوایی‌پور، عظیم ـ ولیان، قنبرعلی ـ هزاوه، مسعود
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 17 تکریت»
اردوگاه 17 تکریت در تیرماه 1368 با ورود تعدادی از اسرای شاخص اردوگاه‌های دیگر که از نظر بعثی‌ها مشکل‌ساز بودند، تأسیس شد. نیروهای بعثی در پی شناسایی اسرای تأثیرگذار در اردوگاه‌های رمادی، اقدام به جداسازی و نگهداری آنها در اردوگاهی جداگانه کردند. بنابراین پس از جمع کردن آنها در یک اردوگاه، این اردوگاه را «شاغبین» که ترجمه فارسی آن «آشوبگران» است، نامیدند. از آنجایی که بیشتر اسرای انتقال‌یافته به اردوگاه 17 تکریت به اصطلاح بعثی‌ها مخربین اردوگاه‌های دیگر بودند، آنها نام این اردوگاه را «قفس اکبر دجالین» نیز گذاشتند. اسرای این اردوگاه در چندین مرحله وارد این اردوگاه شدند. نیروهای بعثی در اولین مرحله 250 تن از اسرای اردوگاه 6 ب رمادی را در تاریخ 7/4/1368 به اردوگاه 17 تکریت منتقل کردند. در مرحله دوم نیز 100 تن از رهبران اردوگاه 7 رمادی (بین‌القفسین) را در تاریخ 9/4/1368 به این اردوگاه انتقال دادند، سپس در همین تاریخ 80 تن از اسرای اردوگاه 8 رمادی (عنبر) و 150 تن از اسرای اردوگاه 9ب رمادی را نیز به اردوگاه 17 تکریت انتقال دادند. 75 تن از اسرای اردوگاه 10 رمادی و حدود 200 تن از اسرای اردوگاه 13 رمادی نیز در تاریخ 10/4/1368به این اردوگاه منتقل شدند و در قاطع 1 جای گرفتند. با افزایش تعداد اسرا و آماده شدن قاطع دوم این اردوگاه، نیمی از اسرا ـ حدود 600 تن ـ در تاریخ 18/4/1368 به قاطع 2 یا قسمت ب منتقل شدند. از ارشدان این اردوگاه می‌توان به کاظم ناصری، سیدحبیب بنی‌هاشمی و حسن انجیدنی اشاره کرد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد نیز رهبر معنوی این اردوگاه بود. سروان عزالدین و سرهنگ 2 علی نیز فرماندهان بعثی این اردوگاه بودند.
یکی از وقایع مهم این اردوگاه مربوط به درگیری یکی از اسرای منافق اردوگاه به نام رحیم با
محمود امجدیان، در تاریخ 26/4/1369 بود. در این میان با وجود این‌که حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد سعی در ایجاد رابطه دوستی بین آنها داشت، ولی این واقعه منجر به شهادت امجدیان شد.
پس از اعلام خبر آزادی در تاریخ 24/5/1369 از طریق رادیو و تلویزیون عراق، تبادل اسرای اردوگاه 17 تکریت آغاز شد. بدین‌ترتیب که نیروهای بعثی حدود 150 تن از اسرای اردوگاه 5 الف تکریت (افسران) را به این اردوگاه منتقل کردند تا تعداد اسرا به 1000 تن رسیده و تبادل انجام شود. به اصرار حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد، ابتدا اسرای قاطع دوم این اردوگاه به همراه اسرای اردوگاه 5 الف تکریت و بخشی از اسرای قاطع 1، در تاریخ 3/6/1369 اردوگاه را ترک کردند. نیروهای بعثی حاج‌آقا ابوترابی و 8 تن دیگر از اسرا را در شامگاه همان روز، در اتاقکی در محوطه اردوگاه نگهداری کردند و پس از تبادل گروه دوم از اسرای اردوگاه در تاریخ 4/6/1369، این 9 نفر را به اردوگاه 7 رمادی (بین‌القفسین) منتقل کردند و پس از ملحق کردن تعدادی دیگر از اسرا به این اردوگاه، آنها را به اردوگاه 9 رمادی و سپس اردوگاه 18 (بعقوبه) انتقال دادند و پس از 20 روز در تاریخ 24/6/1369 به ایران بازگرداندند.