الف) اطلاعات شناسنامهاي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 64
عنوان فرعي: اردوگاه 15 تکریت I (دفتر اول)
مؤلف: دهنمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروفچینی: حنفی، فریناز ـ نیکنژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده
صفحهآرايي: مخانیکبابایی، افسانه
ناظر اجرايي: شیروانی، علیاکبر
نمونهخوان: اخوان، فاطمه ـ ملکی، لیلا ـ باغبانیماهر، آمنه ـ رضایی، سارا
طراح جلد: هاشمزاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 1056
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهرهبرداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانهاي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 1062 صفحه 7 فصل اول اردوگاه 15 تکریت با نامهای تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارشهای صلیبسرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه را مورد بررسی قرار میدهد و ادامه مطالب مربوط به اردوگاه در جلد 65 بررسی شده است.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 5/1367 تأسیس ـ 6/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: شیخی، مرضیه ـ کرمانی، سمیرا ـ صفیخانی، ثمر
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبههای آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آبنویسان، ژریرار ـ آجیلی، منوچهر ـ آبنیکی، رضا ـ آزادی، احمد ـ آشفته، محرمعلی ـ آلسیوف، فرید ـ ابراهیمنواز، نریمان ـ ابولیپورکانی، محمود ـ احمدزاده، میکائیل ـ اصغری، علیرضا ـ اکبرآبادی، خداکرم ـ انتظاری، شهرام ـ امیری، منوچهر ـ امیری، علی ـ امیری، داوود ـ انارکی، غلامرضا ـ ایراندوست، احمد ـ بادی، مهیا ـ برادران، علیاکبر ـ بسامی، حاجصحبت ـ بیات، حمید ـ بقالخرم، سیاوش ـ پارسانیا، محمد ـ پازوکی، حسین ـ پروز، محمود ـ پورطیب، طیمز ـ پورعلی، محمدرضا ـ تدیننبوی، سیدمحمدرضا ـ توسلینوروزی، حمزه ـ تیموری، میرزااحمد ـ جاسمی، سیدمجتبی ـ جلیلیمیلانی، رسول ـ جهانبین، رجب ـ جهانده، بهروز ـ حسینی، محمود ـ حسینی، میریعقوب ـ حقیقت، کاووس ـ حیدری، علیاشرف ـ حیدری، علیحسین ـ خیرخواه، احمد ـ دارایی، رحمان ـ داوودیپاد، عباس ـ دلفلویمی، بدیر ـ دوستوندی، علیرضا ـ رحمانی، موسی ـ رحیمی، رحیمراد ـ رضایی، علیرضا ـ رضوانی، اسحاق ـ زارعی، انابالله ـ زینلی، محمد ـ ستارهدان، میرداماد ـ ستوده، داوود ـ سالاری، سعید ـ سلطانی، مسعود ـ سلیمانی، سیدعلیاکبرـ صادقیان، سیاوش ـ شمشاد، محمود ـ عبدالملکی، صفر ـ عظیمی، محمدرضا ـ فتحی، محمد ـ فولادیایجانی، غلامرضا ـ قاسمی، حسین ـ کاهه، حسین ـ کاشانی، بهمن ـ کرانی، هادی ـ کریمی، جعفر ـ کریمی، ابراهیم ـ کوهگرد، سیاوش ـ کیانفر، اسدالله ـ کیانینژاد، عسگر ـ گرمابی، حسین ـ لطفیمطلق، داوود ـ لکرایی، خداداد ـ مبارکی، پرویز ـ مباشری، پرویز ـ محبوبیینه، محسن ـ محمدی، علی ـ محمدیفدادجان، رضا ـ محمدی، احمد ـ مرادی، حمید ـ مسلمی، علیرضا ـ ملکالکتابخیابانی، حسین ـ ملکی، بهزاد ـ مهربان، رامین ـ مؤمنی، عیدی ـ میرجلیلی، محمد ـ ورمزیار، علیاکبر ـ یاری، مجتبی ـ یزدانی، محمدرضا ـ ناصرخیر، شهرام ـ نجفی، بهزاد ـ کرمی، علیاکبر.
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 15 تکریت»
اردوگاه 15 تکریت در مردادماه 1367 با ورود 2700 اسیر تأسیس شد. اسرای اردوگاه 15 تکریت جزو مفقودین بهشمار میآمدند و این اردوگاه مورد بازدید نمایندگان کمیته بینالمللی صلیبسرخ قرار نگرفته بود. بعثیها به علت اینکه اردوگاه مذکور در شهر تکریت و در نزدیکی اردوگاه 14 قرار داشت و پس از آن تأسیس شده بود، این اردوگاه را 15 تکریت نامگذاری کردند. اردوگاه 15 تکریت به علت واقع شدن در استان صلاحالدین، به نام «اردوگاه صلاحالدین» نیز خوانده میشد. پس از پذیرش قطعنامه از سوی دولت ایران در تاریخ 27/4/1367، نیروهای بعثی یک حمله سراسری و گسترده در غرب ایران به نام «توکلت علیالله» انجام دادند که به موجب این حمله، غرب ایران در محاصره نیروهای دشمن قرار گرفت و تعداد زیادی از رزمندگان ایرانی به اسارت درآمدند. بیشتر اسرای اردوگاه 15 تکریت از لشکرهای 58 ذوالفقار، 81 زرهی کرمانشاه، 88 زاهدان، 21 حمزه، 55 هوابرد شیراز و تیپ مسلمبنعقیل بودند. این اردوگاه ارشد کل نداشت و ارشدهای متعددی، قاطعها و آسایشگاههای این اردوگاه را اداره میکردند. سرهنگ عباس و سروان جمال نیز فرماندهان بعثی اردوگاه بودند.
یکی از وقایع مهم این اردوگاه، اقدام به فرار یکی از اسرا به نام محمد فتحی در تاریخ 22/1/1368 بود. وی در هنگام عبور از سیمخاردارها با مشکل مواجه شده و گرفتار نگهبانهای بعثی شده بود. در پی این ماجرا همه اسرا مورد شکنجه و آزار و اذیت قرار گرفتند. همچنین بعثیها برای زهر چشم گرفتن از اسرای دیگر، اسیری را که اقدام به فرار کرده بود در آن فصل سرد، برهنه کرده و به میلهای در اردوگاه بستند تا مایه عبرت دیگران شود. فرمانده بعثی اردوگاه اعلام کرد که قصد بریدن سر او را دارد و اسیری دیگر را مجبور به خوردن خون وی میکند. بنابر اظهارات آزادگان، این اتفاق در روز جمعه رخ داد که اسرا آن را روز «جمعه سیاه» نامیدند.
نمایندگان کمیته بینالمللی صلیبسرخ برای اولینبار در شهریورماه 1369 وارد اردوگاه 15 تکریت شدند و پس از ثبتنام اسرای این اردوگاه و با صدور کارت به منظور تبادل آنها، اردوگاه 15 تکریت تخلیه و اسرای آن نیز که حدود 2600 نفر بودند، به ایران منتقل شدند و بدینترتیب این اردوگاه منحل شد.