جلد 56 اردوگاه 10 رمادی 1
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 56
عنوان فرعي: اردوگاه 10 رمادی I (دفتر اول)
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده
صفحه‌آرايي: کریمی، فاطمه
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ حقیری، لیلا ـ ملکی، لیلا ـ رضایی، سارا ـ حقگو، فاطمه، امانی، سهیلا
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 990
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 966 صفحه، هفت فصل اول اردوگاه 10 رمادی با نام‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه و تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه را مورد بررسی قرار می‌دهد و بقیه مطالب اردوگاه در جلد 57 بررسی شده است.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 3/1/1365 تأسیس ـ 2/6/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: امانی، سهیلا ـ آئینه‌وند، زهرا
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آتش‌زبان، حسن ـ آزادی‌پور، محمود ـ آصفی، خسرو ـ ابراهیم‌پور، حمیدرضا ـ ابوالحسنی، علی ـ احسنی، اصغر ـ اخگری، محمد ـ اسماعیلی‌سویری، علی ـ اصغری، مصطفی ـ افشاری، حمید ـ امیری، مجید ـ بختیاری، محسن ـ برزگرشمس، محمدرضا ـ بهزادی، نعمت‌الله ـ بیگلری، علی ـ تقی‌پور، نصرالله ـ توتونچیان، مهدی ـ توکلی، محمدعلی ـ جعفری، حمید ـ جلیلی، اسدالله ـ جمشیدی، عباس ـ حسینی‌نژاد، سیدجواد ـ حیدری، حمیدرضا ـ حیدری، حسینعلی ـ حکیم‌خواه، حمید ـ دشتی، سلمان ـ ربیعی، حسین ـ رضایی، محمدعلی ـ رضایی، نورالدین ـ رنجبر، غلامحسین ـ رنجبر، نوروز ـ روانشاد، غلامحسین ـ ریاضی، مرتضی ـ زارع، محبوب ـ زارعی، حسن ـ زحمتکش، احمد ـ زندی، سعید ـ سالاریان، محمد ـ سینه‌سپهر، رمضان ـ سلیمی، احمدرضا ـ شریفی‌طاروی، محمدعلی ـ شهبازی، تقی ـ صباغی، محمدتقی ـ صمدی، رضاعلی ـ طاووسی، منصور ـ طیبی‌تفرشی، مهدی ـ عباسیان‌اصل، علی ـ عباس‌نژاد، جعفر ـ عجم، محمدابراهیم ـ عاملی، هاشم ـ عبدالله‌زاده، رضا ـ عبدی، نقی ـ عربی، سیدحسین ـ فلاح، اسماعیل ـ قاسم‌پور، سیدمحمود ـ قاسمی‌ورزی، قاسم ـ قلی‌زاده، عادل ـ قلیچ، علی ـ کرمانیان، سیدحسین ـ کرمی، عباس ـ کریمی، مختار ـ کیهانی، حسین ـ گاموری، احمد ـ لطفی‌کمال‌آباد، محمود ـ مبینی، احمد ـ محمدی، علی ـ محمدی، غلامرضا ـ محمدی، یوسف ـ مرادی، نادعلی ـ مرادی‌تبار، مسعود ـ مزیدها، جعفر ـ معصومی، هادی ـ معینی، عین‌الله ـ موچانی، سیدعلیرضا ـ موسوی، محمدجواد ـ میرزایی، حمید ـ میناوندچال، کمال ـ نبوتی، حسین ـ نجفیان، فضل‌الله ـ نظری، جواد ـ نوذری، محمدرضا ـ واشقیان‌فراهانی، محمدرضا ـ وحیدی‌مطلق، عباس ـ یحیی، داریوش
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 10 رمادی»
اردوگاه 10 رمادی، دهمین اردوگاه تأسیس شده از جانب نیروهای بعثی است و به همین علت به این نام، نامیده می‌شود. البته به علت قرار گرفتن این اردوگاه در شهر رمادی، به رمادی 10 نیز معروف است. اردوگاه 10 رمادی در تاریخ 3/1/1365 با ورود اسرای عملیات والفجر 8 افتتاح شد. این گروه از اسرا که در بهمن‌ماه 1364 در منطقه فاو به اسارت درآمده بودند در قاطع 1 اردوگاه جای داده شدند. طی سه ماهی که از تأسیس این اردوگاه می‌گذشت گروه‌های مختلف نیروهایی که در عملیات‌های والفجر 9 و استراتژی دفاع متحرک عراق که در مناطق لولان، شرهانی، موسیان، فکه و سومار به اسارت درآمده بودند، به این اردوگاه منتقل شده و در چهار قاطع اردوگاه مستقر شدند. این اردوگاه تنها یک ارشد کل به نام محمد فرپورخمامی داشته است و ارشد قاطع‌های اردوگاه متغیر و متعدد بوده‌اند. فرماندهان بعثی اردوگاه نیز به ترتیب سرگرد مفید، سروان خلیل و سرگرد عزت بودند. در آبان ماه 1365پس از ورود نمایندگان کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ، نیروهای بعثی طبق مشخصاتی که اسرا به نمایندگان صلیب‌سرخ تحویل داده بودند، به شناسایی اسرا پرداختند و به منظور کنترل بیشتر آنها اسرای ارتشی را از اسرای بسیجی و سپاهی تفکیک کردند. به این ترتیب قاطع 1، 2 و 3 به اسرای ارتشی و نیروی انتظامی و قاطع 4 به اسرای بسیجی و سپاهی تعلق گرفت. البته افسران ارتش نیز در قاطع 4 حضور داشتند. قرار گرفتن اسرای سپاهی و بسیجی در کنار هم به علت این‌که در میان این گروه افراد مختلفی نیز حضور داشتند، موجب دگرگونی جوّ این قاطع نسبت به قاطع‌های دیگر شد. یکی از وقایع مهم این اردوگاه در سال 1367 رخ داد. اسرا با این تصور که جنگ پایان یافته است، در ایام محرم به عزاداری پرداختند. شب تاسوعای سال 1367، اسرا در حال اجرای مراسم عزاداری سالار شهیدان بودند که یکی از سربازان بعثی به نام حسام متوجه عزاداری آنها شد و با حالت تمسخر و رقص از جلوی آسایشگاه عبور کرد. اسرای آسایشگاه 6 قاطع 4 با دیدن این حرکت سرباز بعثی از خود بی‌خود شده و با صدای بلند نوحه‌خوانی و عزاداری کردند. اسرای آسایشگاه‌های دیگر نیز به تبعیت از آن آسایشگاه با صدای بلند نوحه خواندند به طوری که فضای اردوگاه آکنده از صدای آنها شد. با این حرکت اسرا، نیروهای بعثی به قاطع 4 حمله کردند و کسانی را که حدس می‌زدند در این ماجرا نقش دارند، از آسایشگاه خارج کرده و به محوطه اردوگاه بردند و پس از ساعتی توهین و شکنجه، چند تن از آنها را به زندان انفرادی اردوگاه منتقل کردند. سرانجام پس از گذشت یک شبانه‌روز و به درخواست اسرا، آنها را از زندان خارج کردند. اسرا نیز مراسم عزاداری روز عاشورا را به آرامی و در فضای حزن‌انگیز برگزار کردند. در نهایت اردوگاه 8 رمادی در تاریخ 2/6/1369 با تبادل و خروج اسرا از اردوگاه منحل شد.