جلد 53 اردوگاه 9 ب رمادی «رمادی3» 1
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 53
عنوان فرعي: اردوگاه 9 ب رمادی «رمادی 3» I (دفتر اول)
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ رستمی، سپیده
صفحه‌آرايي: میرزایی، اعظم
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ حقیری، لیلا ـ ملکی، لیلا ـ باغبانی‌ماهر، آمنه ـ رضایی، سارا
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 1322
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات ¡ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي □ 3. اسناد شفاهي ¡
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 785 صفحه، 7 فصل اول اردوگاه 9ب رمادی با نام‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ترکیب جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ساختار فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه را مورد بررسی قرار می‌دهد و ادامه مطالب مربوط به اردوگاه در جلد 54 بررسی شده است.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 2/1365 تأسیس ـ 3/6/1369 انحلال اردوگاه
3. همکاران تحقیق: عزیزی، آیدا ـ فیاضی‌پارچین، ملیحه ـ ژاله‌کریمیان ـ فهیمه
4. آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آب‌ورزیده، ابوالفضل ـ آئینه‌وند، علی‌اکبر ـ احمدی، محمدرضا ـ اسدی، یدالله ـ اسدی‌غفور، احمد ـ اسکندرزاده، علیرضا ـ اسمی، اکبر ـ اصغری، حسین ـ اعزاز، حسین ـ بهروز، بهادر ـ ترکمانه، داوود ـ ثوابی، بیوک ـ جساس، غلامحسین ـ جلالی، ابوالفضل ـ چهارلنگی، مجید ـ حاج‌نصرالله‌فرد، سعید ـ حسین نژاد‌طرقبه، محمد ـ حضرتی، علی ـ حیدر، رضا ـ دولت‌آبادی، محمود ـ رحیمی، عادل ـ راسخ‌رزم، رضا ـ رستمیان ـ علیجان ـ رهبر، حسین ـ سعیدی، حسن ـ سلسبیلی، هادی ـ سلطان‌تویه، محمدحسین ـ شاکری‌فرد، حسین ـ شهولی، فرهاد ـ شعبانی، ابراهیم ـ شمسینی‌غیاثوند، شمس‌الله ـ صیدافکن، علیرضا ـ علیزاده‌فردشیرازی، علیرضا ـ علیکاهی، محمدرضا ـ عیسی‌مراد، ابوالقاسم ـ فلاح، اسماعیل ـ کاظمی‌کرجی، پرویز ـ کندری، صفر ـ محمودی‌مظفر، علیرضا ـ مرسلی، ناصر ـ مقصودی، محمدرضا ـ مهدوی‌فخر، اسماعیل ـ میرزازاده‌حسینی، سیدرضا ـ میری، سیدعبدالرسول ـ میری، محمود ـ نایبی، علی‌اکبر ـ نبی‌لو، محمدرضا ـ نوایی‌پور، عظیم ـ وجدان‌پورلنگرودی، محسن ـ ویسی‌میانکی، اسماعیل ـ هاشمی، قاسم ـ یارالهی، داراب ـ یحیی، داریوش ـ یوسفی، محسن.
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه 9ب رمادی»
اردوگاه 9ب رمادی در اسفندماه 1363 با ورود اسرای عملیات بدر تأسیس شد و باتوجه به این‌که سومین اردوگاه تأسیس شده در شهر رمادی بود، بعثی‌ها آن را رمادی 3 نام نهادند. پس از سپری شدن چند سال از جنگ و با افزایش تعداد اسرا و اردوگاه‌ها، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ نام‌گذاری اردوگاه‌ها را از شهر موصل که اردوگاه‌های قدیمی‌تری داشت، آغاز کرد. پس از نام‌گذاری چهار اردوگاه شهر موصل و تنها اردوگاه شهر تکریت، نمایندگان صلیب، اردوگاه‌های رمادی را نام‌گذاری کردند. بدین‌ترتیب رمادی 1 را اردوگاه 6 الف و با همین ترتیب اردوگاه‌های بعدی رمادی را شماره‌گذاری کردند و رمادی 3، اردوگاه 9 نام گرفت. تعدادی از اسرای عملیات‌های بدر و قادر که در این اردوگاه نگهداری می‌شدند در اردیبهشت‌ماه 1365 به اردوگاه‌های 7 و 8 رمادی منتقل شدند. بعثی‌ها با تخلیه اردوگاه 9 رمادی، حدود 100 تن از اسرای مجروح اردوگاه 10 رمادی را به این اردوگاه منتقل کردند و مقطع دوم این اردوگاه با نام 9 ب آغاز شد. تعداد اسرایی که در این اردوگاه حضور داشتند، حدود 1600 تن و اغلب از عملیات‌های حاج‌عمران، مهران، کربلای 1 و کربلای 2 بودند. فرماندهان بعثی اردوگاه «خضیر» (مخلف یا خلف) علی و سرگرد حامد بودند. از ارشدان ایرانی اردوگاه نیز می‌توان «هادی سلسبیلی» و «علی نایب‌حسینی» را نام برد. نمایندگان کمیته بین‌المللی سازمان ملل برای اولین‌بار در آذرماه 1365 از اردوگاه بازدید کردند.
از مهمترین وقایع این اردوگاه می‌توان به شورش اسرا که در نتیجه کمبودها، کیفیت بد غذا و ممنوعیت اقامه نماز و خواندن قرآن به‌وجود آمد، اشاره کرد. در پی این اعتراض، نیروهای بعثی درهای آسایشگاه‌ها را بستند و به مدت چند روز اسرا را از غذا و آب محروم کردند و تعدادی از اسرا را به‌شدت مورد ضرب‌وشتم و شکنجه قرار دادند و در نتیجه این اعتصاب، خفقان بیشتری در فضای اردوگاه ایجاد شد، اما با ورود تعدادی از اسرا از اردوگاه 6 الف رمادی و اعتراض آنها مبنی بر رفتار نادرست بعثی‌ها به نمایندگان سازمان ملل سبب شد که کادر بعثی اردوگاه تعویض شوند و این امر منجر به بهبود نسبی در وضع اسرا شد. در نهایت اسرای اردوگاه 9 ب رمادی در شهریورماه 1369 تبادل شدند و این اردوگاه منحل شد.