جلد 2 اسارت و آزادگان در جراید 1
الف) اطلاعات شناسنامه‌اي:
عنوان كتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد 2
عنوان فرعي: اسارت و آزادگان در جراید I (دفتر اول)
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
همکاران تحقیق: ترابی، محسن ـ رحمان‌زاده، مهدیه ـ صبور، مرجان ـ امانی، لیلا
حروف‌چيني: میرزایی، اعظم ـ حسنی، هاله
صفحه‌آرايي: رستمی‌نخعی، فاطمه
ناظر اجرايي: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: رستمی‌نخعی، محبوبه
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: 926
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداري در تهيه كتاب:
ـ نوع كتاب براساس عنوان و موضوع 1. تحقيقي و پژوهشي ¡ 2. خاطرات □ 3. رمان □ 4. ساير □
ـ روش استفاده از منابع 1. اسنادي ¡ 2. كتابخانه‌اي ¡ 3. اسناد شفاهي □
ج) اطلاعات محتوايي كتاب:
1. مندرجات كتاب:
این کتاب در 910 صفحه شامل مجموعه‌ای از روزنامه‌های چاپ شده در مورد جنگ، اتفاقات مربوط به آن و… بین سالهای 1358 تا 1368 می‌باشد.
2. زمان دربرگيرنده كتاب: 1368 ـ 1358
3. سایر توضیحات ضروری (درصورت نیاز):-
مقدمه‌ای بر گام دوم؛ اسارت و آزادگان در جراید
دومین گام در اجرای هدف تدوین و تألیف یک مجموعه مرجع و امکان مراجعه آسان محققان و پژوهشگران برای تحقیق در زمینة اسارت در جنگ تحمیلی پس از آن ضروری به نظر رسید که با مطالعه منابع مرجع موجود در کشور که در زمینه مقالات جنگ تحمیلی منتشر شده است مشاهده شد که متأسفانه در چنین منابعی در خصوص جستوجو و فهرست مطالب مربوط به اسارت، دقت بسیار کمی صورت گرفته چنانچه حتی در جامع‌ترین مجموعه یعنی مجموعه پنج جلدی «فهرست مقالات جنگ تحمیلی» که توسط سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی صورت پذیرفته این نقصان به‌شدت مشاهده می‌شود.
البته مجموعه نرم‌افزاری نمایه نیز در بردارنده همة سالهای تاریخ انقلاب و دفاع مقدس نمی‌باشد، لذا برای انجام این پژوهش ویژه می‌بایست کلیه نشریات و روزنامه‌های رسمی کشور از سالهای 1357 به بعد ادیت چشمی گردند؛ چرا که بسیاری از این نشریات تا سالهای اخیر هنوز اسکن نشده و آرشیو دیجیتال نداشتند. بالطبع قابلیت جست‌وجوی رایانه‌ای نیز مقدور نبود، با این شرایط برهمگان پوشیده نیست که جستوجو و جمع‌آوری چشمی در رجوع به مجلدات مکتوب آن هم در شرایطی که امکان دسترسی گسترده و آسان به این منابع میسر نبود امری بسیار دشوار بوده است، اما تعلق خاطر ما برای تدوین و تألیف یک مجموعة کامل و کم نقص ما را بر آن داشت تا با انجام بیش از چند سال کار جستوجو و فیش‌برداری فهرستی از مطالب موجود در جراید در غالب‌های خبری ـ تحلیلی ـ مصاحبه و گزارش را آماده نموده و در یک کار بسیار طاقت‌فرسا در حد امکان علاوه بر فهرست مطالب، متون آنها را نیز استخراج نماییم.
اختصاص جمع‌آوری مطالب به این مقطع، یعنی از تاریخ 1378 تا سال1382 به جهت محدودیت اخبار و مطالب اختصاصی آزادگان از این تاریخ به بعد و آغاز روند تکرار چاپ خاطرات و مطالب در سالگردهای ورود آزادگان به کشور، بعد از این مقطع می‌باشد. گرچه بعد از سال 1382 فضای مجازی نیز به حوزه رسانه‌ای کشور اضافه شده است، اما هدف اولیه از تدوین این کتاب جمع‌آوری آثار در فضای رسانه‌های مکتوب و به‌‌ویژه جراید کثیرالانتشار بود، می‌توان در سالهای آینده و چاپ‌های بعدی نسبت به اضافه نمودن اخبار فضای مجازی به این کتاب اقدام کرد.
تا همین حد هم ما مدعی کاری تام و کامل در این مجموعه نیستیم، اما به گمان ما این مجموعه در نوع خود در خصوص اقشار مختلف ایثارگران و جنگ منحصربه‌فرد می‌باشد و سعی خواهد شد در صورت وجود اشکال‌های احتمالی در چاپ‌های بعدی با مساعدت و همکاری خوانندگان و پژوهشگران گرامی تکمیل‌تر گردد.
آنچه مسلم است تمام اخبار مربوط به اسارت و آزادگان در جنگ تحمیلی با اعلام رسمی عدم وجود اسیر در دو کشور طی سالهای گذشته توسط دولت‌های طرفین درگیر، این سرفصل خود به خود منتفی می‌گردد و سایر سرفصل‌ها نیز در جراید کشور به‌صورت تقویمی و فصلی درآمده است.
لذا برای استفاده از این مجموعه چند نکته لازم به تذکر است:
1ـ مجلد‌های دوم تا هفتم این مجموعه دربرگیرنده مطالب به تفکیک سالهای زیر و دارای فهرست مجزا می‌باشد:
جلد 2 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سالهای 1368 ـ 1358
جلد 3 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سال 1369
جلد 4 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سالهای 1372 ـ 1370
جلد 5 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سالهای 1376 ـ 1373
جلد 6 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سالهای 1379ـ 1377
جلد 7 از فرهنگنامه دربرگیرنده فهرست و مطالب سالهای 1382ـ 1380
2ـ در مجلد هفتم فهرستی از مطالب و سخنان مسئولان کشور در زمینه اسرا و اسارت و آزادگان مندرج در روزنامه‌ها آمده است که از این میان متن سخنان و دیدارهای حضرت امام(ره) (مشتمل بر منابع رسانه‌ای و جستوجو در صحیفة نور) مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (دوران ریاست جمهوری و رهبری) و حجت‌الاسلام هاشمی‌رفسنجانی (به عنوان رئیس مجلس وقت و جانشین فرمانده کل قوای وقت و رئیس‌جمهور دوران آزادی اسرا) و سخنان و مصاحبه‌های حجت‌الاسلام ابوترابی (نماینده ولی‌فقیه در امور آزادگان) در بخش پایانی آمده است.
3ـ در بخشی دیگر از این مجلد فهرست کلیه مطالب موجود برحسب نام روزنامه و منابع دسته‌بندی
شده‌است.