جلد ۵۵ اردوگاه ۹ د رمادی
الف) اطلاعات شناسنامه‌ای:
عنوان کتاب: فرهنگنامه اسارت و آزادگان، جلد ۵۵
عنوان فرعی: اردوگاه ۹ د رمادی
مؤلف: ده‌نمکی، مسعود
محل نشر: تهران
حروف‌چینی: حنفی، فریناز ـ نیک‌نژاد، طاهره ـ کریمی، فاطمه ـ ایلانلو، ندا ـ مخانیک‌بابایی، افسانه ـ حسنی، هاله ـ مهرنام، سحر
صفحه‌آرایی: مخانیک‌بابایی، افسانه
ناظر اجرایی: شیروانی، علی‌اکبر
نمونه‌خوان: اخوان، فاطمه ـ حقیری، لیلا ـ ملکی، لیلا ـ شریف‌خضری، فهیمه ـ رضایی، سارا ـ امیدبخش، صدیقه ـ ربی، اکرم
طراح جلد: هاشم‌زاده، سیدمیثم
تعداد صفحات: ۴۷۷
نوبت چاپ: اول
قطع: وزیری
ب) منابع و مأخذ مورد بهره‌برداری در تهیه کتاب:
ـ نوع کتاب براساس عنوان و موضوع ۱٫ تحقیقی و پژوهشی ¡ ۲٫ خاطرات ¡ ۳٫ رمان □ ۴٫ سایر □
ـ روش استفاده از منابع ۱٫ اسنادی ¡ ۲٫ کتابخانه‌ای □ ۳٫ اسناد شفاهی ¡
ج) اطلاعات محتوایی کتاب:
۱٫ مندرجات کتاب:
این کتاب در ۴۶۱ صفحه، فصل‌های تاریخچه اردوگاه، بررسی ساختار جمعیتی اسرای اردوگاه، بررسی ترکیب فیزیکی و شرایط اقلیمی اردوگاه، بررسی روند از اسارت تا اردوگاه، مجموعه گزارش‌های صلیب‌سرخ، تشکیلات فرماندهی بعثی اردوگاه، تشکیلات فرماندهی اسرای ایرانی اردوگاه، معرفی برخی از چهره‌های شاخص و معروف اردوگاه، شهدا و متوفیان اردوگاه، تقویم اردوگاهی، آلبوم اردوگاهی و فهرست محققان،کارشناسان و منابع اردوگاه ۹د رمادی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
۲٫ زمان دربرگیرنده کتاب: ۶/۶/۱۳۷۰ تأسیس ـ ۱۳/۶/۱۳۷۵ انحلال اردوگاه
۳٫ همکاران تحقیق: اسلامی، زهرا ـ شیخی، مرضیه
۴٫ آزادگانی که از مطالب و یا مصاحبه‌های آنها در تألیف این کتاب استفاده شده است:
آل‌ناصر، ابراهیم ـ پیری‌زاده، کاظم ـ تیموری، عبدالمجید ـ حسینی، سیدصادق ـ خیرآبادی، علی ـ رحیمی، عباس ـ رستمی، محمدرضا ـ شاه‌حسینی، حسین ـ شریفی، ارسلان ـ شمس، پژمان ـ عسکری، حمید ـ عقدکی، یدالله ـ لویمی‌خضیری، جمال ـ نوروزی‌راغب، حسین ـ واحدی، خالد.
«مروری اجمالی بر تاریخچه اردوگاه ۹د رمادی»
چهارمین مقطع از اردوگاه ۹ رمادی با نام مقطع «د» در شهریورماه ۱۳۷۰ با ورود حدود ۷۰ اسیر آغاز شد. بسیاری از پادگا‌ن‌های ارتشی دولت عراق در استان الانبار و شهر رمادی قرار داشت و به همین علت، شهر رمادی کشور عراق به منطقه‌ای نظامی مبدل شده بود که پس از به اسارت درآمدن رزمندگان، به عنوان محل اسکان آنها مورد استفاده قرار گرفت. نحوه نام‌گذاری اردوگاه‌ها بدین‌صورت بود که یکی از اردوگاه‌ها، «عنبر» نام‌گذاری شده و برخی، همچون رمادی ۳ باتوجه به این‌که سومین اردوگاه در شهر رمادی بود به ترتیب تاریخ تأسیس، با شماره ۱ تا ۳ و نام «رمادی» ذکر شد. پس از این‌که نیروهای بعثی نام‌گذاری اولیه اردوگاه‌ها را انجام دادند، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ نیز براساس پیروی از قوانین ژنو، نام‌گذاری اردوگاه‌ها را از شهر موصل آغاز کرد. بعد از نام‌گذاری چهار اردوگاه واقع شده در این شهر، وارد شهر تکریت شدند و باتوجه به این نکته که از میان اردوگاه‌های واقع شده در شهر تکریت فقط یک اردوگاه از سوی نیروهای بعثی معرفی شده بود، آن اردوگاه را اردوگاه ۵ نام‌گذاری کردند. سپس به نام‌گذاری اردوگاه‌های شهر رمادی پرداختند و اردوگاه رمادی ۱ را اردوگاه ۶ الف رمادی و با همین ترتیب اردوگاه‌های دیگر رمادی را شماره‌گذاری کردند، تا این‌که رمادی ۳ را اردوگاه ۹ نام‌گذاری کردند. اردوگاه ۹ رمادی به چهار مقطع زمانی مختلف تقسیم می‌شود که در این مجموعه به مقطع چهارم «۹ د» می‌پردازیم. گروهی از اسرا طی مأموریتی که به شلمچه اعزام شده بودند، در اسفندماه ۱۳۶۹ به اسارت درآمدند و به این اردوگاه منتقل شدند و مقطع چهارم این اردوگاه با نام ۹ د آغاز شد. این افراد از یگان‌های ۵۴۱ آتش‌برد، تعاون جنوب، نهاجا، تیپ ۹۱ بقیه‌الله(عج) بودند.
سرگرد عباس، سروان مصطفی، سرهنگ ۲ لیث و سرهنگ تمام صدام مهدی، فرماندهان بعثی این اردوگاه بودند. این اردوگاه ارشد کل ایرانی نداشت و علی خیرآبادی، خالد واحدی، قلی رئیسی ارشد آسایشگاه ۱ و چنگیز ویس‌الله‌وند، غلامحسین جلالوند و میثم جابری به عنوان ارشد آسایشگاه ۲ فعالیت می‌کردند.
یکی از وقایع مهم اردوگاه ۹ د رمادی در تاریخ ۳۰/۱/۱۳۷۱، به اسارت درآمدن دو خلبان ارتش ایران به نام محمد امینی و ارسلان شریفی بود. این خلبان‌ها به علت سقوط هواپیمای خود در خاک عراق به اسارت درآمدند و به این اردوگاه منتقل شدند. پس از انتقال این دو خلبان به این اردوگاه، نیروهای گروهک منافقین درصدد جذب آنها برآمدند که با مقاومت این دو خلبان روبه‌رو و مجبور به ترک اردوگاه شدند. بعثی‌ها در تاریخ ۱۳/۶/۱۳۷۵ برای کنترل بیشتر اسرا، آنها را به اردوگاه ۱۰ رمادی منتقل کردند و بدین‌ترتیب اردوگاه ۹ د رمادی منحل شد و پس از دو سال و نیم حضور اسرا در اردوگاه ۱۰ رمادی، با توافق دو دولت ایران و عراق در فروردین‌ماه ۱۳۷۷ این اسرا تبادل شدند.